Jedną z inicjatyw Uniwersytetu Jagiellońskiego związanych z transferem wiedzy do otoczenia jest nowy program wsparcia szkół w edukacji ekonomicznej i rozwoju kompetencji przedsiębiorczych. W tym celu w Instytucie Spraw Publicznych na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ zaprojektowano planszową grę „Biznes na medal”, która w realistyczny sposób odzwierciedla warunki, w jakich prowadzi się niewielki biznes. Wokół nowej gry budowana jest również propozycja warsztatów dla nauczycieli i placówek edukacyjnych, a także scenariusze lekcji, by w sposób optymalny móc rozwijać kompetencje przedsiębiorcze.
Narzędzie dla nauczycieli i szkół
– Naszą ideą jest udostępnienie nauczycielom przedmiotu biznes i zarządzanie oraz prowadzącym doradztwo zawodowe atrakcyjnego narzędzia, które w interesujący sposób umożliwia rozwijanie kompetencji potrzebnych do zarządzania przedsiębiorstwem. Narzędziem tym jest gra symulacyjna oparta na wiedzy naukowej i doświadczeniach z życia, w której uczestnicy wcielają się we właścicieli restauracji. Wokół tej gry zapewniamy także scenariusze lekcji oraz różnego rodzaju warsztaty, przygotowujące nauczycieli do wykorzystania jej w praktyczny sposób podczas lekcji, aby zaangażować uczniów i jednocześnie uzyskać maksymalny efekt edukacyjny – wyjaśnia twórca gry dr hab. Mateusz Lewandowski, prof. UJ.
Gra „Biznes na medal” pozwala wcielić się w mikroprzedsiębiorców prowadzących lokalne restauracje, a potem rozwijających ich sieć. Jest to realistyczna symulacja biznesu, uwzględniająca różnego rodzaju uwarunkowania rynkowe, co ułatwia dzieciom zrozumienie istoty zarządzania firmą poprzez doświadczenie. Celem jest też to, by poprzez rozgrywkę przyswajać podstawowe pojęcia używane w biznesie w sposób uniwersalny. Z drugiej strony dzięki grze nauczyciele zyskują interesujące konteksty, które mogą w dowolny sposób rozwijać i pogłębiać w trakcie prowadzonych lekcji.
Planowanie, decyzje i odpowiedzialność w warunkach biznesowych
Podczas rozgrywki uczniowie poznają rodzaje decyzji, jakie trzeba podejmować, prowadząc biznes, a także konsekwencje z nich wynikające. Rozpoznają też uwarunkowania ekonomiczne, w jakich funkcjonują przedsiębiorstwa. W grze pojawiają się zagadnienia, takie jak zarządzanie zasobami, podaż i popyt, konkurencyjność, przychody i koszty, skalowanie biznesu.
W opinii pomysłodawcy i twórcy gry, patrząc choćby bardzo szeroko na obecny rynek gier planszowych, w Polsce brakuje tego rodzaju pozycji, które są ukierunkowane na doświadczenie i zrozumienie istoty prowadzenia przedsiębiorstwa.
– W zasadzie mamy dwie główne grupy gier dotyczących tematyki biznesowej. W pierwszej są tytuły czysto rozrywkowe, często oparte na silniku słynnej gry Monopoly. One zbyt mocno zależą od elementu losowego i nie odzwierciedlają rzeczywistych warunków, w jakich prowadzi się biznes. Prawdę mówiąc, nie rozwijają one u młodych ludzi tych zdolności i intuicji, które potrzebne są przy prowadzeniu przedsiębiorstw. W drugiej grupie jest kilka gier o charakterze edukacyjnym, ale tytuły te uczą w sposób wycinkowy pewnych zagadnień ekonomicznych i raczej oderwanych od realiów małych firm. Co więcej, często są one niedostępne albo trudno dostępne. W stworzonej na UJ symulacji największy nacisk położono na planowanie działań oraz podejmowanie decyzji, które determinują powodzenie lub niepowodzenie firmy. Znacznie większe jest też zanurzenie w realiach oddających charakter prawdziwego rynku – dodaje profesor Lewandowski.
Model współpracy ze szkołami
– UJ organizuje współpracę ze szkołami poprzez swoją spółkę celową InnoCel Sp. z o.o. Szkoły i nauczyciele zainteresowani wykorzystaniem gry podczas lekcji mogą brać udział w certyfikowanym szkoleniu, w ramach którego otrzymają materiały i wiedzę niezbędne do wykorzystania gry podczas lekcji. Po szkoleniu InnoCel zapewnia dodatkowe wsparcie w zakresie wykorzystania gry na lekcjach. Na ten moment jest to jedyny model współpracy, który zakłada pokrycie kosztów przez szkołę, ale poszukiwani są partnerzy, którzy mogliby na dużą skalę sfinansować koszty wprowadzenia gry do szkół. Po informacje o „Biznes na medal” zapraszamy na stronę pod adresem https://biznesnamedal.uj.edu.pl –mówi Piotr Kalarus, prezes Spółki Celowej Uniwersytetu Jagiellońskiego InnoCel Sp. z o.o.
Pomysł na program wsparcia w rozwoju kompetencji przedsiębiorczych wynika po części z badań rynkowych, jak i analizy dostępnych w tej chwili gier i symulacji ekonomicznych. Z raportu „Aspiracje ludzi młodych odnośnie ich przyszłej kariery zawodowej” z 2022 roku, wynika, iż 27 proc. osób w wieku 18-30 lat rozważało przez ostanie 6 miesięcy założenie własnej firmy, a w tym gronie ponad połowa (55 proc.) ma pomysł na biznes. Jednocześnie aż dla połowy młodych osób, które badano, prowadzenie swojej firmy wiąże się z dużym ryzykiem. Z kolei raport „Przedsiębiorczość młodych” (również z 2022 r.) wskazuje, iż młodym przedsiębiorcom brakuje wiedzy, m.in. w zakresie budżetowania i rachunkowości, finansowania działalności i pozyskiwania środków oraz planowania.
Na tle tych informacji warto przypomnieć, iż wg danych publikowanych w 2024 r. przez PARP w Polsce jest ponad 2,5 mln mikroprzedsiębiorstw, ale jednocześnie wg danych GUS spośród firm założonych w 2022 r. pierwszego roku działalności nie przetrwało aż 33 proc. firm.
– Jesteśmy dość zaradnym narodem, doświadczonym historycznie, który nauczył się szukać rozwiązań w trudnych sytuacjach i wcielać je w życie. Duch przedsiębiorczości jest więc do pewnego stopnia naszą cechą narodową. Nie oznacza to jednak, iż ludzie, którzy zakładają dziś firmy, rzeczywiście są i czują się do tego przygotowani. Myślę, iż gdyby edukacja przedsiębiorcza była efektywniejsza, nasze mikroprzedsiębiorstwa lepiej by sobie radziły i lepiej się rozwijały. w tej chwili prognozy demograficzne wskazują, iż liczba ludności będzie mocno spadać, a wraz z nią skurczy się rynek. To oznacza, iż kompetencje przedsiębiorcze będą niezwykle przydatne i cenione – ocenia dr hab. Mateusz Lewandowski, prof. UJ.
Dostrzegając deficyt narzędzi edukacyjnych na tym polu, zrodził się pomysł, by stworzyć program dla szkół wspierający skuteczny rozwój przedsiębiorczości wśród uczniów. – Gra to jeden z komponentów ekosystemu edukacji przedsiębiorczej, który jako uniwersytet chcemy aktywnie współtworzyć i rozwijać. Dlatego w tej chwili zapraszamy nie tylko szkoły i nauczycieli, ale też przedstawicieli wydziałów edukacji urzędów miast do tego, by wspólnie z nami brali udział w badaniach potencjału przedsiębiorczego młodych. Wyniki tych badań pozwolą analizować rozwój kompetencji przedsiębiorczych na konkretnym terenie. Takie dane mogłyby wspierać władze samorządowe, na przykład w podejmowaniu decyzji w zakresie polityki edukacyjnej miasta – mówi dr inż. Gabriela Konopka-Cupiał, dyrektorka Centrum Transferu Technologii UJ, CITTRU.
Pilotaże
Uniwersytet Jagielloński do tej pory przeprowadził szereg pilotaży w szkołach oraz wśród studentów w Inkubatorze Przedsiębiorczości UJ, gdzie młodzi ludzie w różnym wieku testowali i oceniali zarówno grę, jak i jej walory edukacyjne. Pilotaże wypadły bardzo obiecująco – aż 86 proc. grających stwierdziło, iż chętnie wzięliby ponownie udział w rozgrywce, co w dzisiejszych warunkach jest dużym osiągnięciem.
„Biznes na medal” zaprojektowano tak, by docelowo gra mogła istnieć na rynku również jako niezależny i samodzielny produkt, dając możliwość rodzinnej rozrywki i jednocześnie zapewnić walory edukacyjne poza szkołami. – Zależało nam na tym, by dać rodzinom większy wybór mądrych gier ekonomicznych, w które mogą zagrać z dziećmi, dobrze się bawić, a przy okazji edukować w obszarach przedsiębiorczości. „Biznes na medal” w dużej mierze wypełnia istniejącą lukę na polu realistycznych symulacji biznesu – przekonuje profesor Lewandowski.
Źródło i fot.: Uniwersytet Jagielloński/ Centrum Transferu Technologii CITTRU